Matemagiaz Blai (I) ~ Egin Matematika

Gaurkoan matemagiaz jantziko dut bloga. Ikasturte honetan DBH 3ko Matematika Tailerrerako eta Matemagiaz Blai izenburupean prestatu eta erabili ditudan hainbat truku aurkeztu eta azalduko ditut datozen lerroetan. Nahiko ezagunak dira eta erraz topa daitezke Interneten erderazko bertsioan; zailago, ordez, euskaraz aurkitzea. Aurrerago, beste sarreraren bat gai honi ere eskainiko diot. Orduan, apunteak eskuragarri utziko ditut interesa duen edozeinek erabiltzeko edota moldatzeko.

Magiari lotuta matematika ugari aurki dezakegu; matematika arina, atsegina, erakargarria eta motibagarria. Hala ere, ez da erraza ikasle guztiak "sorgintzea" matemagiaz; matematika hitza usaintzen duten bezain pronto, nolabaiteko etsipen puntua antzematen baita zenbait ikasleengan. Gero, ohiko matematikako klase baten aurrean ez daudela ikusten dutenean, erlaxatu (larregi ere batzuk) egiten dira eta klasean giro ona sortzen da.

Matematika egiten disfruta daitekeela ardatz hartuta, truku bakoitzean matematika agerian uztea da helburu nagusia; horrela, aurkeztu eta antzeztu ondoren, azalpen matematikoaren bila abiatzen gara. Truku askoren azalpena edo oinarri matematikoa nahiko erraza da, eta pista batzuk emanda ikasleak gai izaten dira gutxi gorabehera trukuaren nondik norakoak bakarrik aurkitzeko.

Kartel Magikoa

Zenbakizko taula bat erakutsiko dizut.
Taulari bizkarra emanda nagoela, aukeratu 2x2ko karratu bat eta ezkutatu lau zenbakiak karratu gorriarekin.
Aurrera begira jarriko naiz eta berehalakoan ezkutatu dituzun lau zenbakien batura esango dizut.
Ez al da harrigarria?

Nola? Buruz ikasita taulako zenbakiak? Dohain berezi baten jabe izango ote naiz? Aparteko aztia, agian?
Matematikaz baliatuz, egiaztatu sasiazti ziztrin bat besterik ez naizela.

Azalpena:

Memoria Itzela

Begiratu ondoko zenbakizko taula.
Koadroari bizkarra emanda jarriko naiz.
Ikasle bat irtengo da eta nahi duen zenbakia tapatuko du.
Ondoren, koadroari begira berehala asmatuko dut zenbakia
Hau ere harrigarria, ezta?

Azalpena:
Oraingo honetan kode ezkutua apur bat zailagoa da:

Lehenengo zutabeari 20 dagokio, bigarrenari 30, hirugarrenari 40 eta horrela jarraian.
Errenkada bakoitzari errenkada zenbakia dagokio: lehenengoari 1, bigarrenari 2,...
Adibidez, laugarren errenkada eta bostgarren zutabeko zenbakiaren kodea: 4 + 60 = 64

Kodea daukagunean, eragiketa hauek egin behar dira buruz zenbakia lortzeko:

64ren zifrak batu: 6+4=10
64 bikoiztu: 2·64=128
64ren zifren arteko kenketa: 6-4=2
64ren zifrak biderkatu: 6·4=24
Ondorioz, zenbakia: 10128224

Jolastu lagunekin; baina, kontuan izan ahoz zuzenean esan baino errazago dela zenbakia idaztea eragiketak buruz egiten diharduzuen bitartean (poliki joan idazten lehenengo 10, jarraian 128 ondoren 2 eta bukaeran 24). Antzerki apur bat egin, zenbakia gogoratzeko ahaleginak egiten arituko bazina bezala.

Zutabeen Magia

Begiratu beheko zenbakizko bi koadroak.
A koadroko zenbaki bat aukeratu.
Aukeratu duzun zenbakia zein zutabetan dagoen esan behar didazu.
Jarraian, begiratu B koadroko zenbatgarren zutabean dagoen zenbakia.
Esaten badidazu B-ko zutabea, zein zenbaki aukeratu duzun esango dizut.

Nola? Aztertu ondo nola dauden kokatuta zenbakiak bi koadroetan eta ea asmatzen duzun ezkutuko kodea (pista: saia zaitez aurkitzen A-ko zutabe bakoitza B-n).

Azalpena:
Oso truku erraza, ezta? Hauxe da ezkutuko kodea:
A-ko lehenengo zutabeko elementu guztiak B-ko azkeneko errenkadan kokatu ditugu edozein ordenetan (ordenak ez du garrantzirik). Era berean, bigarren zutabekoak azken aurreko errenkadan eta horrela beste guztiak.
Adibidez, demagun 49 zenbakia aukeratu duzula. A-n 4.zutabean dagoela esaten didazunean B-n azpitik hasita 4. errenkada izango dut kontuan. Ondoren, B-ko 2. zutabekoa dela esatean, zein zenbaki den jakingo dut.

Memoria Miragarria

Arbelean ondoko zenbakizko koadroa erakutsiko dizuet.
Koadroari bizkarra emanda jarriko naiz.
Ikasle bat irtengo da eta zenbaki bat tapatuko du.
Ondoren, koadroari begira jarrita berehala asmatuko dut zenbakia.

Memoria miragarria ala kode sekretua?
Ea oraingoan kodea asmatzen duzuen (Pistak: 5 eta diagonalak)

Orain zeuen txanda. Bete ezazue zenbakiz koadro hau zuek asmaturiko kode sekretua erabiliz:

Azalpena:
Aukeratutako zenbakiaren laukitik hasita beste lau lauki diagonalean kontatu ondoren, beste zenbaki bat izango dugu. Diagonalean gora mugitzen bagara, azkeneko zenbaki hau hasierako +5 eta diagonalean behera -5 izango da.
Adibidez, demagun bostgarren errenkadako 16 aukeratu dugula:

Loturen zerrenda

Bukatzeko, Matematika edo Matematika Tailerrerako erabilgarriak izan daitezkeen Interneteko lotura batzuk uzten ditut. Material ugari eta oso ona dago: